Jurgen Klopp người cầm quân tài ba với khả năng xây dựng tâm lý

Trong bất cứ lĩnh vực nào cũng vậy, tâm lý luôn là một phần rất quan trọng. Để đạt được hiệu quả cao, rất nhiều công ty lớn đã tuyển mộ những chuyên gia tâm lý nhằm giúp cho các nhân viên của mình có thể có được sự ổn định về mặt tâm lý. Bóng đá hiện đại cũng không phải là ngoại lệ.

Đã qua rồi cái thời các cầu thủ bóng đá sử dụng lối sống bừa bãi của mình để dập đi những áp lực tâm lý đè nặng lên họ mỗi khi ra sân. Giờ đây, bóng đá tập trung rất nhiều vào tâm lý của cầu thủ mỗi khi họ ra sân. Một trong số đó là Liverpool, đội bóng hiện tại đang đứng đầu bảng. Vậy, họ đã làm được điều đấy như thế nào?  Klopp đã làm những gì để đạt được điều đấy? Và từ đâu ông truyền cho các học trò của mình sự lạc quan qua từng trận đấu? Bài viết dưới đây của trang tin These Football Times sẽ giải đáp thắc mắc đó.

Lịch sử bóng đá thường chứng kiến việc một đội bóng vươn lên đỉnh cao rồi trượt dài, sau đó đổi ngôi cho một đội bóng khác. Dù vậy, vẫn có gì đó hoàn hảo trong chiến tích 2 năm liên tiếp vô địch của Manchester City: 100 điểm, 100 bàn thắng ở mùa 2017-2018, trở thành đội bóng đầu tiên bảo vệ danh hiệu trong thập kỷ ở mùa 2018-2019. Một điều khác nữa cần phải nhắc đến đó là sự linh hoạt, tốc độ cải tiến nhanh chóng trong lối chơi của Man City do Pep Guardiola nắm quyền. Thế giới bóng đá nói chung và bóng đá Anh nói riêng chưa bao giờ chứng kiến một tập thể nào hoàn hảo và khó đánh bại như thế.

Thế nhưng, Man City lại vấp phải một “nhan đề” màu đỏ: Liverpool của Jurgen Klopp. Đội bóng của Jurgen Klopp rõ ràng không thiếu dù chỉ là một ly nếu xét về độ sắc sảo của chiến thuật họ đề ra, nhất là hàng phòng ngự, nơi cặp hậu vệ cánh của họ là Andy Robertson và Trent Alexander Arnold gần như trở thành trung tâm của mọi lời tán dương. HLV người Đwusc rõ ràng xứng đáng với những lời khen dành cho lối bóng đá mang đậm chất heavy metal pha kèm chút giao hưởng của mình.

Cũng quan trọng không kém, đó là sức mạnh tinh thần do Klopp truyền lại cho các học trò, thứ giúp cho Liverpool trở thành một thế lực thực sự ở cấp độ Châu Âu cũng như cấp độ quốc nội.

Không ai có thể phủ nhận tầm quan trọng của tâm lý trong bóng đá, nhưng nó lại là thứ ít được coi trọng nhất của môn thể thao này. Chúng ta đều quen với tâm lý chiến thắng, thứ giúp các nhà vô địch vượt qua giới hạn, nhưng cũng là thứ độc dược khiến các HLV trở thành người thừa trong phòng thay đồ. Chúng ta tuy vậy, không thể đong đếm được tầm quan trọng của tâm lý, khác xa với những thay đổi chiến thuật trên sân.

Thông thường, những cuộc bàn luận về tâm lý thường bị lạc trong những lời bàn luận sai lạc về việc các cầu thủ của đội thua cuộc thiếu đi tâm lý của kẻ chiến thắng, thứ mà đội thắng cuộc có. Cứ thử đếm xem đẫ bao nhiêu lần chương trình Match Of The Day trình chiếu những đoạn băng về đội thua cuộc kèm những lời bình có phần nhàm chán của Alan Shearer như “lười nhác, thiếu bản lĩnh, chậm chạp.” NHM thường đổ lỗi lên sự thiếu sức sống cũng như thiếu khát khao chiến thắng mỗi khi đội nhà đạt thành tích không được như mong muốn. Tuy vậy, mọi thứ lại phức tạp hơn thế rất nhiều. Kevin Kilbane từng chia sẻ trên sóng radio rằng khi đội nhà thi đấu không tốt, ông thường cho rằng cầu thủ của mình đã cố gắng quá nhiều.

Rất ít cầu thủ lười nhác đánh bại hàng loạt đối thủ để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Suy cho cùng, nếu bạn đã từng thi đấu bóng đá lâu năm, dù là ở cấp độ nào, chắc chắn bạn chưa từng coi nhẹ công tác chuẩn bị cho một trận đấu. Dù cho bạn không hề quan tâm đến các đồng đội, vẫn có khả năng bạn sẽ gặp phải những tình huống đáng xấu hổ. Đôi khi mọi thứ trông có vẻ ổn, thế rồi nó nhanh chóng sụp đổ.

Cố gắng tranh cướp một pha bóng sống trong một tích tắc trước khi đối thủ làm được, hay cố gắng vượt qua sự truy cản của hậu vệ đối phương hoặc ngăn chặn một cú sút thực sự rất quan trọng, thậm chí còn quan trọng hơn ở thời kỳ mà chiến thuật của các đội bóng hàng đầu đã dần chuyển qua kiểm soát bóng, pressing và những pha dàn xếp nhanh. Chris Wilder nhận ra công thức thành công của Liverpool sau khi Sheffield United của ông để thua 2-0 trước The Kop. Theo ông, “họ dành được bóng ngay từ pha đầu tiên, từ pha bóng thứ 2, nhanh chóng bứt tốc, rồi nhanh chóng lui về, những điều trên họ làm tốt hơn chúng tôi rất nhiều lần.”

Bất cứ HLV tốt nào cũng đều có thể khiến học trò mình quyết tâm 200%, nhưng Klopp thậm chí khiến họ quyết tâm 300%. Nắm được thắng lợi tinh thần đương nhiên không phải là điều gì đó quá mới, Sir Alex Ferguson đã làm được điều đó thông qua phong cách “sấy tóc” của mình, còn Jose Mourinho thậm chí xây dựng được một bức tường thành về mặt tâm lý cho các học trò của mình ở Chelsea hay sau này là Inter để tạo nên một tập thể bất khả chiến bại. Cũng cần phải xem xét đến những gì Klopp đã làm được cho tới lúc này, những điều thậm chí còn vượt xa hình ảnh bình dị của ông.

Lời giải thích cho việc bổ nhiệm một chuyên gia tâm lý thể thao cuối tháng 11 trước sau khi bổ nhiệm HLV ném biên của Klopp lại không mấy rõ ràng: “Không phải là chúng tôi muốn thử anh ta, không phải thế, không phải là kiểu xem tụi nhỏ có thi đấu tốt lên không.” Klopp nói rằng tâm lý là “một điều cần thiết, nhưng tôi không thể nói được điều gì vì tôi không ở trong nghề.”

Một vài chi tiết được tiết lộ từ phòng thay đồ của Liverpool cho thấy tâm lý là điều mà HLV người Đức chăm chút khá nhiều. Georginio Wijnaldum gần đây chia sẻ với The Athletic rằng HLV từng thực hiện bài nói trước trận  chung kết Champions League năm 2018 ở Kyiv khi đang mặc một chiếc áo kèm với quần lót của Cristiano Ronaldo. Đó là một phương pháp kinh điển nhằm giảm đi sự căng thẳng cho chính bản thân trước mỗi cuộc phỏng vấn hay thuyết trình. Không rõ Klopp mua cái quần đó ở đâu, nhưng có thể chắc rằng ông không nghĩ ra ý tưởng này khi đi shopping ở Ukraina trước trận.

Đây là một phương pháp được tính toán kỹ, là phương pháp Klopp từng áp dụng. Cuốn sách về cuộc đời Klopp do Raphael Honigstein đã chỉ ra một lần như thế. Tháng 5 năm 2004, ông đang cố gắng đưa Mainz thăng hạng sau 2 mùa giải không thể lên được Bundesliga. Trước trận đấu quyết định của mùa giải gặp Eintracht Trier, Klopp treo một tấm banner ở phòng thay đồ, trên đó đơn giản ghi: “Jaaaaaaaa !” Đó là cách để ông dập tắt tâm lý đối đầu với mọi chuyện bằng sự nghiêm túc cao độ của người Đức: sử dụng sự hài hước, một cách cực kỳ hiệu nghiệm.

Giảm sức ép cho đội bóng đã là tôn chỉ hàng đầu của Liverpool mùa này khi họ mang trong mình trọng trách đem về chiếc cup Premier League sau 30 năm chờ đợi. Những chia sẻ của Klopp trong phòng hợp báo về việc thích nghi với áp lực thường có cùng một thông điệp: đội bóng của ông nên tận hưởng điều này.

Ở tháng 12 năm 2018, ông đã hứa với đội rằng họ sẽ “tận hưởng” cuộc đua danh hiệu mùa 2018-2019. Ở tháng 2 năm 2019, sau khi để mất điểm trước Leicester và West Ham, Klopp nói rằng ông không hề cảm thấy áp lực, thậm chí còn nói rằng “tới lúc kéo dây an toàn rồi lên đường”. Khi lịch đấu dày đặc trong tháng 12 của Liverpool được công bố, trong đó có Champions League, Club World Cup và League Cup, HLV người Đức nói rằng các cầu thủ của ông sẽ cố gắng tận hưởng giai đoạn gian lao nhất của mùa giải.

Dù theo nhiều người, Klopp đang cố gắng giúp các học trò đi theo lối suy nghĩ đơn giản của ông, vẫn có thể thấy được rằng ông làm được điều này bằng một chiến lược rõ ràng. Thông điệp của ông phù hợp với xu hướng chung của tâm lý học, một phong cách tập trung vào nỗ lực hơn là kết quả (điều có thể đạt được bằng nỗ lực), đồng thời nêu bật tầm quan trọng của việc chấp nhận thử thách. Một trong những người đi tiên phong trong lĩnh lực này, Carol Dweck, từng nói: “Nếu phụ huynh muốn trao cho con mình món quà, cách tốt nhất đấy là dạy cho con cái họ cách yêu thử thách, luôn bị hấp dẫn bởi lỗi lầm, tận hưởng nỗ lực của mình và luôn luôn học hỏi.”

Nỗ lực là điều đã định hình nên sự nghiệp cầu thủ của Klopp khi ông không có được tài năng lớn, một điều có lẽ ông thấy được ở những cầu thủ có cùng tính cách. Là một HLV luôn tỏ ra vui tươi khi dẫn dắt Mainz tới suất thăng hạng Bundesliga, ông từng hò hét trước ống kính camera với niềm tự hào về việc đưa Marco Rose, một hậu vệ chăm chỉ nhưng không mấy tài giỏi trở thành một cầu thủ cấp Bundesliga.

Klopp chưa từng tạo ra một thứ gì mới, nhưng ông đã áp dụng một phương pháp tâm lý rõ ràng, rành mạch và đầy nhiệt huyết một cách hiệu quả, một điều tốn rất nhiều thời gian để đạt được. Cũng giống như kể một câu chuyện vui, bí thuật của một phương pháp tâm lý tốt đó là cách truyền đạt.

Dù người tiền nhiệm của ông, Brendan Rodgers, rõ ràng đạt rất nhiều nỗ lực vào việc tìm ra tâm lý chiến thắng, Rodgers vẫn không thể đạt được điều này, thậm chí còn bị châm chọc không ít lần. Điều này thực sự thiếu công bằng nếu nhìn vào thành tích của ông trên ghế huấn luyện. Nhưng nó cũng cho thấy một sự thật rằng Rodgers, cũng như các HLV khác trong bóng đá, không có được sự khả kính của Klopp, một điều rất cần cho việc thúc đẩy tinh thần các cầu thủ trẻ với nhiều cá tính khác nhau đi theo lối suy nghĩ của ông.

Có nhiều người cho rằng sự lạc quan là thứ bẩm sinh có trong người Klopp, nhưng sự thật là, tâm lý vững vàng cũng như tinh thần lạc quan của ông không tự nhiên mà có. Nó là sự kết tinh của nhiều năm chật vật trên bước đường sự nghiệp của ông.

Có lẽ điều đó xuất phát từ việc ông sinh ra ở Swabia, vùng đất thường gắn với tính cách chăm chỉ của nước Đức. Hoặc xuất phát từ việc bố ông là thương lái, một nghề rất cần khả năng giao tiếp cũng như khả năng đọc tâm lý tốt. Klopp đã nhiều lần đùa rằng ông là người duy nhất trượt một bài tập thể dục dụng cụ khi học về khoa học thể chất ở Frankfurt, một bài kiểm tra sẽ giúp lấy được bằng cử nhân. Có lẽ, ông chăm chỉ hơn những gì ông tự mô tả về bản thân nhiều.

Điều chắc chắn nhất đó là thời còn thi đấu, Klopp đã từng trải nghiệm sức mạnh của một hệ thống dựa vào nỗ lực và sự tận tâm khi Wolfgang Frank khôi phục lại Maninz bằng một hệ thống pressing mang tính cách mạng. Việc vượt qua 2 lần xuống hạng để đưa Mainz thăng hạng, sau đó đưa Borussia Dortmund vượt qua nghịch cảnh để đoạt 2 danh hiệu Bundesliga cùng vị trí Á quân Champions League mùa 2012-2013 có lẽ đã giúp cho Klopp có được sự tự tin ông cần để tiếp tục đi theo lối tiếp cận này. Klopp giờ đây được cho là người đã tạo ra từ “mentality monsters” (quái vật tâm lý-ND) trong cả tiếng Đức lẫn tiếng Anh.

Pep Guardiola cũng sử dụng phương pháp tương tự như Klopp khi ông chia sẻ hồi tháng 11: “Chẳng tốt lành gì cho con trẻ, cho thanh thiếu niên khi chúng ta dạy chúng rằng chỉ kẻ chiến thắng mới hoàn hảo. Điều quan trọng nhất đó là nỗ lực, sự tận tâm và tình cảnh.” Tuy vậy, cách nói và ngữ cảnh của câu văn trên hoàn toàn khác với Klopp.

Với việc khoảng cách giữa hai đội càng ngày càng lớn, thông điệp của Pep rõ ràng không nhắm tới cầu thủ, mà nhắm tới những người đang tạo ra sức ép lên Man City, rằng đừng cố trầm trọng hóa những kết quả không được như ý của Man City. Nó cho thấy Pep đã biết rằng lợi thế về mặt chiến thuật ông tận hưởng mùa trước đó không còn, nó cũng cho thấy rằng, Pep hiểu đối thủ của mình đang có được rất nhiều lợi thế về mặt tâm lý.