Dennis Bergkamp: Vị thiên sứ của bóng đá đẹp

Dennis Bergkamp, người ta vẫn dành cho số 10 xuất sắc bậc nhất lịch sử bóng đá thế giới những lời hoa mỹ và ca tụng ông với nội dung xoay quanh hai chữ: “tinh tế”.

Dennis Bergkamp sinh ngày 10/5/1969 tại thành phố Amsterdam của Hà Lan. Lớn lên trong một gia đình trung lưu có cha làm thợ điện và vô cùng yêu bóng đá, Giống như mọi đứa trẻ tại Hà Lan khi đó, tình yêu với bộ môn túc cầu được nhen nhóm qua màn hình tivi vào thời điểm thứ bóng đá tổng lực của xứ sở này đang hớp hồn của thế giới.

Người ta vẫn thường nhắc tới Patrick Kluivert như một trong những tiền đạo xuất chúng nhất mà Ajax đã từng đào tạo ra trong vòng hơn hai thập kỷ vừa qua, nhưng ít người biết rằng trước đó chính Bergkamp mới là niềm hy vọng hàng đầu của đội bóng thủ đô. Được chính huyền thoại Johan Cruyff phát hiện và đôn lên đội một từ năm 17 tuổi, Bergkamp đã nhanh chóng cho thấy tiềm năng của một sát thủ thực sự khi ghi bàn trong 10 trận liên tiếp cho Ajax và 3 lần chạm mốc ghi 25 bàn trong một mùa giải, một kỷ lục của CLB. Tổng cộng, Bergkamp chơi cho Ajax 239 trận đấu, ghi đến 122 bàn thắng, giành về nhiều danh hiệu vô địch quốc nội.

Lối chơi của Bergkamp bắt đầu được định hình rất rõ nét vào giai đoạn này. Khả năng dứt điểm của Bergkamp thuộc loại thượng thừa, dù là một cú dứt điểm một chạm hay một pha tâng bóng qua đầu thủ môn; dù là một pha cứa lòng điệu nghệ hay một cú vô lê nửa nảy ngoài vòng cấm, anh đều thực hiện một cách hoàn hảo. Khả năng bứt tốc cũng là một điểm mạnh của Bergy khi anh đã từng luyện tập để trở thành một vận động viên chạy nước rút khi còn nhỏ.

Nhưng vũ khí lớn nhất của Bergkamp lại là động tác cơ bản mà mọi cầu thủ đều tập luyện: đỡ bóng. Anh xử lí các đường chuyền của đồng đội một cách đầy nhẹ nhàng nhưng đều đã được tính toán. Chỉ một nhịp đỡ, anh không chỉ kiếm soát được trái bóng và còn loại bỏ được luôn sự đeo bám của đối thủ, khiến họ lỡ nhịp và không thể biết được tiền đạo này sẽ là gì sau đó. Đây là kĩ thuật cơ bản nhất trong bóng đá nhưng được Bergkamp nâng tầm và biến nó thành một thứ nghệ thuật mà sau này giúp anh trở thành biểu tượng.

Và điều gì đến cũng phải đến, Ajax là cái ao nhỏ với tài năng của Bergkamp và anh đã đến Inter với bản hợp đồng 7,1 triệu bảng. Ngày 29/8/1993, Dennis Bergkamp có màn ra mắt cổ động viên Inter Milan trong trận thắng Reggiana 2-1 trên sân San Siro. Nhưng với cách sắp xếp hàng công của Bagnoli, Bergkamp không thể tìm được tiếng nói chung với hai người đồng nghiệp là Sosa và Schillaci. Chưa dừng lại ở đó, với thành tích bết bát ở giải quốc nội, Inter Milan thay tướng liên tục trong 2 mùa giải và thất bại trong việc bảo vệ UEFA Cup đã đẩy “Nerazzurri” vào cuộc thay máu toàn diện. 11 bàn thắng trong 2 năm thi đấu cho Nerazzurri là thành tích quá khiêm tốn so với những gì Bergy có thể làm được. Anh được coi là một bản hợp đồng thất bại ê chề và bị bán tháo sang Arsenal.

Tiền đạo người Hà Lan đến với nước Anh trong đầy rẫy những sự săm soi, hoài nghi. Không ai tin rằng một cầu thủ mảnh khảnh như Bergkamp có thể thích nghi với môi trường bóng đá chú trọng thể lực như Anh. Arsenal là một trong những CLB bị chỉ trích nhiều bậc nhất tại Premier League bởi lối đá quá sức buồn tẻ của mình và ban lãnh đạo đã gây ra một phen sóng gió ở thành London khi quyết định mua Dennis Bergkamp. 7,5 triệu bảng Anh là cái giá mà Arsenal phải chi để có được chữ ký của ông, người mà các cổ động viên Pháo Thủ vẫn đặt một dấu hỏi to lớn về tài năng.

“Họ coi tôi như Van Basten hay Ruud Gullit. Họ kỳ vọng vào tôi quá nhiều, đặc biệt trong bối cảnh Arsenal thi đấu bết bát”, anh chia sẻ trong cuốn tự chuyện. Áp lực càng khủng khiếp hơn khi Bergkamp im hơi lặng tiếng trong cả 6 trận đầu. Bi kịch Inter Milan đang hiện ra rõ ràng hơn bao giờ hết.

Trong nhiều thập kỷ gần đây, số lượng cầu thủ đến và đi ở Premier League nhiều vô số kể. Họ có thể là huyền thoại của câu lạc bộ này, nhưng lại là kẻ đáng khinh bỉ trong mắt đội bóng khác. Đó là chuyện bình thường của bóng đá. Eric Cantona là huyền thoại của Man Utd, nhưng chỉ là tên côn đồ trong mắt cổ động viên Crystal Palace.

Nhưng chưa từng có một ai dám chê bai Dennis Bergkamp. Cây bút nổi tiếng Trevor Murray của tờ These Football Times từng viết về Bergkamp thế này: “Bergkamp vĩ đại tới mức ngay cả những đối thủ bị anh hạ gục cũng cảm thấy may mắn. Chẳng có gì phải xấu hổ cả khi bạn bị Dennis qua mặt. Ai mà cản nổi anh ta chứ”.

Thứ bóng đá mà Bergkamp trình diễn trên sân là một sự pha trộn với tỷ lệ hoàn hảo giữa nghệ thuật và sức mạnh. Anh biến những bàn thắng thành tác phẩm nghệ thuật đúng nghĩa. Ngay cả động tác khống chế bóng của Bergkamp cũng đã được tạc tượng và hiện tại nó vẫn đang nằm bên ngoài SVĐ Emirates. Đó là chuẩn mực của của sự mỹ miều trong bóng đá.

Với những cổ động viên chỉ mới biết về khoảng 20 năm lịch sử gần đây của Pháo thủ chắc không hề biết rằng, Arsenal đã từng là một câu lạc bộ siêu nhàm chán ở Anh. Trong các trận đấu của Pháo thủ, khẩu hiệu mang tính giễu cợt: “Boring, boring Arsenal” vang lên khắp các khán đài. Thời đó, người ta gọi Pháo thủ là “One-nil to the Arsenal” (1-0 cho Arsenal).

Thế rồi người tiền nhiệm của Arsene Wenger, ông Bruce Rioch chi 7,5 triệu bảng mang Dennis Bergkamp về từ Inter Milan. Đó là một thương vụ mạo hiểm. Thời thi đấu cho Inter, Bergkamp chơi bóng như một xác sống biết đi. Cái mác “trưởng thành từ lò đào tạo Ajax” thời đó vô cùng danh giá, nhưng 2 năm chơi bóng vật vờ trong màu áo Inter suýt nữa đã hủy hoại tương lai của Bergkamp.

Anh đến với nước Anh trong đầy rẫy những sự săm soi, hoài nghi. Không ai tin rằng một cầu thủ mảnh khảnh như Bergkamp có thể thích nghi với môi trường bóng đá chú trọng thể lực như Anh. Bản thân Bergkamp trong cuốn tự truyện “Stillness and Speed” của mình cũng đã miêu tả những ngày đầu tiên sống trên đất Anh đáng sợ và áp lực tới nhường nào.

“Họ coi tôi như Van Basten hay Ruud Gullit. Họ kỳ vọng vào tôi quá nhiều, đặc biệt trong bối cảnh Arsenal thi đấu bết bát”. Áp lực càng khủng khiếp hơn khi Bergkamp im hơi lặng tiếng trong cả 6 trận đầu. Bi kịch Inter Milan đang hiện ra rõ ràng hơn bao giờ hết.

Đến trận đấu thứ 7, Bergkamp rốt cuộc cũng giải cơn khát bàn thắng bằng cú đúp vào lưới Southampton. Nhưng đó vẫn chưa phải là bước ngoặt cuộc đời của anh. 1 năm sau, Arsenal đón chào Arsene Wenger và cũng từ thời điểm đó, “Boring, Boring Arsenal” biến mất hoàn toàn. Tư tưởng bóng đá đẹp của Wenger, cộng hưởng với chất nghệ sỹ sẵn có trong dòng máu Bergkamp đã tạo ra một mối lương duyên trời định. “Người Hà Lan không bay” (ý ám chỉ chứng sợ đi máy bay của Bergkamp) trở thành hạt nhân quan trọng nhất trong cách xây dựng lối chơi của Wenger.

Thi đấu ở vị trí tiền đạo lùi hỗ trợ trung phong cắm (từ Ian Wright và sau đó đỉnh cao là Thierry Henry), Bergkamp đã phát huy được tất cả những gì đẹp nhất mà bóng đá có thể mang tới. Anh giống như thiên thần được phái xuống để truyền bá cái đẹp. Ngoài khả năng ghi những bàn thắng mà cho đến bây giờ, việc lặp lại nó trên sân gần như là bất khả thi, thì kỹ năng chuyền bóng của Bergkamp cũng đạt tới cảnh giới mà lịch sử Arsenal chưa tìm ra người thứ hai.

Bergkamp là tín đồ theo trường phái của Louis van Gaal, tức là ngược lại với Johan Cruyff. Ông tin vào sự đơn giản. Ông không bao giờ lừa bóng, nếu tình huống ấy không mang lại một hiệu quả cụ thể nào. “Berkamp cần một chạm để ghi bàn, trong những tình huống mà các tiền đạo khác cần đến ba chạm”, Wenger nói.

Từ năm 2003, anh được kéo xuống ở vị trí hộ công. Áo số 10, và hộ công. Anh trở thành số 10 rất đẹp theo đúng kiểu cổ điển. Nhận bóng quay lưng lại khung thành, anh nhẹ nhàng chích bóng, đi qua đối thủ, mắt nhìn khoảng trống và kiến tạo cho Henry ghi bàn. Rất gọn gàng. 166 đường kiến tạo đã nói lên quá đủ.

Trang Eurosport từng tổng hợp lại hàng loạt phát biểu của những cựu cầu thủ Arsena nói về Bergkamp. Paul Merson, cựu số 10 Arsenal nói về người trực tiếp lấy số áo của mình: “Bạn có tập chăm chỉ gấp ba gấp bốn chắc chắn cũng không so được với Dennis”.

Đến tiền đạo vĩ đại như Thierry Henrry, người từng chơi bóng bên cạnh những tượng đài như Zidane và Messi cũng phải thốt lên rằng: “Bergkamp là đồng đội mơ ước của của mọi tiền đạo.”

Dù thành công như vậy trong màu áo Arsenal nhưng Bergkamp lại kém duyên trong màu áo ĐT Hà Lan. Ngày 26/9/1990, Dennis Bergkamp chính thức được thi đấu trong màu áo ĐTQG Hà Lan. Giải đấu quan trọng đầu tiên mà cầu thủ này được tham gia là VCK Euro 1992 diễn ra ở Thụy Điển, khi đó Hà Lan đang là những nhà ĐKVĐ. Bergkamp đã chơi tốt và để lại ấn tượng khá đậm nét trong lòng người hâm mộ. Nhưng tiếc là ĐT Hà Lan lại phải dừng chân ở bán kết trước Đan Mạch sau loạt luân lưu 11m (Đan Mạch chính là đội sau đó đăng quang ngôi vô địch).

Năm 1994, Bergkamp cũng chơi rất xuất sắc, đặc biệt là bàn thắng đẳng cấp vào lưới ĐT Brazil. Tuy nhiên, trận đấu đó Hà Lan thất bại với tỷ số 2-3. Một nỗi thất vọng nữa dành cho “Cơn lốc màu Da cam”, khi họ không thành công ở VCK Euro 1996, mặc dù Bergkamp cũng có cho mình một bàn thắng và một pha “dọn cỗ” để Patrick Kluivert ghi bàn. Rồi đến kỳ World Cup năm 1998, mặc dù Bergkamp vẫn tỏa sáng nhưng Hà Lan lại một lần nữa phải dừng chân ở bán kết một giải đấu lớn. Bergkamp ghi 3 bàn thắng ở Pháp, trong đó đáng kể nhất là pha xử lý điệu nghệ từ đường chuyền của Frank de Boer, sau đó là cú vẩy bóng hạ gục thủ môn của ĐT Argentina. Một bàn thắng mà mỗi khi nhắc lại, người hâm mộ vẫn có cảm giác “lạnh gáy” bởi tốc độ, sự chính xác và vẻ đẹp “duyên dáng” của nó.

Đến khi VCK Euro 2000 được tổ chức trên sân nhà, Bergkamp lại không ghi được bàn thắng nào cho ĐT và chứng kiến Hà Lan thất bại trên chấm phạt đền trước Italia ở bán kết. Mặc dù vẫn được triệu tập vào danh sách các cầu thủ sẽ thi đấu ở World Cup 2002, nhưng Bergkamp đã tuyên bố từ giã sự nghiệp thi đấu quốc tế mà không tham gia và đội hình ĐTQG.

Làm thế hệ đàn em của bộ ba “Hà Lan bay” lừng danh là Ruud Gullit, Marco van Basten và Frank Rijkaard không hề là điều dễ dàng cho một ngôi sao như Bergkamp. Dù không danh hiệu lớn với ĐT Hà Lan hay không vô địch Champions League nhưng, ông vẫn có chỗ đứng riêng biệt trong lòng các CĐV, nhất là những ai yêu mến Arsenal và những người yêu bóng đá đẹp.

Ray Parlour viết trong cuốn “The Romford Pele” rằng: “Bergkamp là người đã thay đổi toàn bộ thái độ của chúng tôi về việc luyện tập. Bọn tôi đã được rửa mắt rất nhiều lần mỗi khi quan sát cậu ấy nỗ lực và chăm chỉ không biết mệt mỏi. Bạn phải chột dạ mà tự nhủ rằng: Này, mình cần phải nỗ lực hơn nữa”. Thierry

Trong 11 mùa giải chơi cho Arsenal, Bergkamp có 120 bàn sau 423 trận, giành 3 Premier League, 4 cúp FA, 3 Community Shield. Trước Bergkamp, Arsenal chỉ là CLB hạng khá tại Premier Leauge. Sau Bergkamp, Arsenal là đội bóng mà tất cả thấy như hiện tại.

>> Xem thêm: Keohay – Kèo nhà cái bóng đá trực tuyến hôm nay